تعاریف، شماره دو- نفس اماره چیست؟
به نام خدا
تعاریف، شماره دو
نفس اماره چیست؟
اماره در لغت به معنای بسیار امر کننده است. این کلمه در قرآن و روایات اغلب پسوند "بالسوء" دارد، بنابراین نفس اماره، یعنی نفسی که بسیار انسان را به کار بد می‌کشد. در قرآن مجید، این واژه یک بار و در سوره یوسف آمده: «وَ مَآ أُبَرِّئُ نَفْسِی‌َّ إِن‌َّ النَّفْس‌َ لاَمَّارَة‌ُم بِالسُّوَّءِ إِلآ مَا رَحِم‌َ رَبِّی»(یوسف:53) «من هرگز نفس خویش را تبرئه نمی‌کنم، همانا نفس، بسیار انسان را به بدی‌ها فرمان می‌دهد، مگر این که لطف و رحمتی از جانب خداوند، نصیب انسان گردد.»
در آیاتی که از پرستش هوا نهی می‌کند، مراد نفس اماره است: «وَ أَمَّا مَن‌ْ خَاف‌َ مَقَام‌َ رَبِّه‌ِی وَ نَهَی النَّفْس‌َ عَن‌ِ الْهَوَی* فَإِن‌َّ الْجَنَّة‌َ هِی‌َ الْمَأْوَی‌َ »(نازعات:40-41) اما کسی که بترسد از مقام پروردگار خویش، و باز دارد نفس را از پرستش هوا، همانا بهشت، جایگاه او خواهد بود.
باید توجه داشت بزرگ‌ترین خطری که انسان را تهدید می‌کند، همین نفس اماره است، تا آن جا که ممکن است انسان آن را معبود و خدای خود قرار دهد. خطر نفس اماره، به اندازه‌ای زیاد است که حتی امامان معصوم از آن به خدا شکایت کرده‌اند. از جمله امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه به این موضوع اشاره داشته‌اند.
